Oosterparkwijk
Over deze wijk.
De Oosterparkwijk is een vooroorlogse wijk aan de oostkant van Groningen, gelegen tussen het stadscentrum en het Van Starkenborghkanaal. De wijk werd grotendeels gebouwd tussen 1925 en 1935 op basis van het Plan van Uitleg van Mulock Houwer en de uitbreidingsplannen van Berlage en Schut. De wijk was aanvankelijk opgezet om ‘paupers’ uit de stad te weren en krotopruiming in de oude stad mogelijk te maken. Zo werd al in 1915 midden in de weilanden het Treslinghuis gebouwd: een verzorgingstehuis voor armen. Een paar jaar later verrezen Het Rode Dorp en Het Blauwe Dorp beide bestemd voor de (tijdelijke) huisvesting van armen. Het Rode Dorp werd eind jaren ’60 van de vorige eeuw gesloopt. De randwoningen en boerderijwoningen van Het Blauwe Dorp zijn nog steeds een kenmerkend onderdeel van de Oosterparkwijk.
De Oosterparkwijk werd gebouwd als een model arbeiderswijk: ruim van opzet met veel groen, voorzieningen en aandacht voor architectuur. De wijk bevat talrijke voorbeelden van vooroorlogse sociale woningbouw, gebouwd in de voor die periode kenmerkende stijl van de Amsterdamse School (met gebruik van veel baksteen en het toepassen van versieringen in de gevels, in baksteen of gebeeldhouwd natuursteen). Daarnaast werden in de wijk veel collectieve voorziening gerealiseerd waaronder scholen en het eerste officiële buurthuis van Nederland. Bewust werden in de wijk geen kroegen toegestaan om arbeiders te behoeden voor de kwalijke verlokkingen van alcohol. Kenmerkende onderdelen zijn verder het Pioenpark en het centraal gelegen Oosterpark waar de wijk haar naam aan ontleent. Tussen 1935 en 2006 bood het Oosterpark tevens plaats aan het Oosterparkstadion, waar onder meer FC Groningen haar thuiswedstrijden speelde.
In de ruimtelijke structuur is goed te herkennen dat de wijk het resultaat is van verschillende plannen. Dragende elementen zijn de gesloten bouwblokken en de lange lanen en straten. Daarbinnen zit veel variatie. Zo heeft Het Blauwe Dorp een afwijkende structuur met een echt ‘dorps’ karakter. Bijzonder is ook de strook langs het Van Starkenborghkanaal, dat pas na de Tweede Wereldoorlog tot stand kwam, maar wel op basis van vooroorlogse plannen. Hierdoor is sprake van een bijzondere mix van vooroorlogse stedenbouw en vroeg-naoorlogse architectuur. Apart is ook de Gorechtkade: ooit de aanzet voor het nooit verder uitgegraven Gorechtkanaal.
Op veel plekken in de wijk heeft in de loop der jaren wijkvernieuwing en renovatie plaatsgehad. Zo verrees er bebouwing rond het Linnaeusplein en werd ten oosten van het Pioenpark oude bebouwing vervangen door nieuwbouw. Een belangrijk moment was ook de renovatie van de woningen aan de Gerbrand Bakkerstraat. Van recente datum zijn de vernieuwingen rond het Kooijkerplein en de Gorechtkade, de renovatie van Het Blauwe Dorp en de nieuwbouw op de plek van het voormalige FC Groningen Stadion waar de woonbuurt De Velden in aanbouw is.
In de Oosterparkwijk zijn ook veel kunstwerken van Jan van der Zee te vinden.