Lewenborg, Noorddijk & Ruischerbrug

Over deze wijk.

Lewenborg is de eerste van 3 nieuwe woonwijken (Lewenborg, Beijum en Ulgersmaborg), die in de jaren '70 van de vorige eeuw bij de stad kwamen. De gemeente Noorddijk werd toen opgeheven. De bouw startte in 1971. Alle straten en veel voorzieningen in de wijk kregen namen die verwijzen naar scheepstermen, zoals Kajuit, Ra en Dok.

De wijk is een typische 'bloemkoolwijk'; de ruimtelijke structuur ziet er op de plattegrond namelijk een beetje uit als deze groente. De inrichting van Lewenborg is kenmerkend voor de 'woonerfgedachte'. Doorgaand verkeer wordt in die visie om kleine, intieme woonbuurten heengeleid. Zo krijg je een rustig en autoluw leefklimaat.
Ook de wijkring en de fijnmazige stratenpatronen van de verschillende woonbuurten komen uit die gedachte voort. Minder strak gedefinieerde vormen en overgangen pasten in de tijdgeest van kleinschaligheid en het bevorderen van gemeenschapszin. Zo lopen bijvoorbeeld privé groen en collectief groen ook haast ongemerkt in elkaar over.

In de wijk is opvallend veel groen te vinden. Dat past bij de ambitie van die tijd voor een groene, ontspannen wijk met een haast 'dorps' en kleinschalig karakter. Het openbare groengebied dat vanaf 1973 naar de ideeën van schrijver, kunstenaar en landschapsarchitect Louis Le Roy werd aangelegd draagt daaraan bij. Het heeft inmiddels ook een grote ecologische waarde.

Sinds 2001 werken overheid, woningbouwcorporaties en welzijnsorganisaties aan een grondige herstructurering van de wijk. De wijkvernieuwing begint symbolisch met het slopen van een kenmerkende, maar nogal verloederde flat.

Vooral in de centrumzone zijn de resultaten van de wijkvernieuwing inmiddels goed zichtbaar. De 4 belangrijkste ruimtelijke elementen van het plan zijn de aanleg van de Lewenborgsingel, het doortrekken van Ra naar Lijzijde, een facelift voor het winkelcentrum en omgeving en het bouwen van nieuwe grondgebonden koopwoningen.

Kunstopdracht bij wijkvernieuwing
Bij de wijkvernieuwing realiseerde het CBK Groningen (nu Kunstpunt Groningen geheten) een kunstopdracht die aansloot op de nieuwe singel van Lewenborg. Aan dit voor de wijk beeldbepalende water liggen veel voorzieningen: scholen, een nieuw vensterhuis, het vernieuwde wijkcentrum, de bibliotheek en het vernieuwde winkelcentrum.
De singel geeft nieuwe zichtlijnen en zorgt voor meer ruimtelijke samenhang. De ligging van het kunstwerk werd gepland in het midden, ter hoogte van het winkelcentrum, waar de singel een verbreding met twee knikken heeft. Het kunstwerk moest in ontwerp, materiaalgebruik, maat en schaal 'rijmen' met de singel zodat er een sterke en eigenzinnige plek kwam voor de wijkbewoners. Een kunstcommissie bestaande uit buurtbewoners, stedenbouwkundigen en kunstdeskundigen begeleidde de kunstopdracht. Kunstenaar Jeroen Doorenweerd realiseerde in 2010 het kunstwerk Schip Interface.

Ruischerbrug
Ruischerbrug is een oude dorpskern, gelegen op een strook tussen het Eemskanaal en het Damsterdiep. Het dorp is vernoemd naar de brug over het Damsterdiep. Ruischerbrug was het hoofddorp van de voormalige gemeente Noorddijk. De wijk Lewenborg werd in de jaren '70 van de vorige eeuw nagenoeg tegen het dorp aangebouwd. De bouw van de wijk Ruischerwaard volgde 2 decennia later, waardoor het dorp definitief onderdeel werd van de stad Groningen.