Urban Biketour langs lichtkunstwerken.

Wervel vind je in de parkeergarage van het Groninger Forum. Er zijn twee manieren om de parkeergarage binnen te komen: loop de parkeergarage binnen via de autoingang of via de fietsenkelder. Naast de deur naar de parkeergarage zit een meldkamerknop (de i-knop). Als je daarop drukt krijg je iemand te spreken. Als je zegt dat je voor Wervel komt, doen ze de deur voor je open. 

Albert Geertjes en Peter de Kan ontwierpen in 2001 voor de doorgang onder de Martinitoren drie hekken, die bedoeld zijn om wildplassers te weren. De hekken bestaan uit roestvrijstalen spijlen die elk de vorm hebben van een orgelpijp met een gotisch knikje. In de gebogen gedeelten van de orgelpijpen zijn lampjes bevestigd, zodat plassers ’s avonds letterlijk en figuurlijk te kijk worden gezet onder de verlichting.

Pijp en kunstwerk vormen een landmark in de stad en verbeelden de ontwikkeling van het Ebbingekwartier van industriële bedrijvigheid naar creatieve industrie. Het lichtobject op de schoorsteenpijp bestaat uit 72 ledlampjes die zijn aangebracht op de trekbanden rondom de pijp. Volgens een vast scenario veranderen ze regelmatig van kleur en vorm. 

Oorspronkelijk reageerden de lampen op de rijdende treinen – het licht bewoog met de trein mee. In 2011 kreeg het kunstwerk nieuwe LED-verlichting. In 2019 is er een nieuw lichtprogramma opgezet, met eindeloze variaties.

Dit lichtkunstwerk in de parkeergarage onder de Ossenmarkt is 24 uur per dag vrij toegankelijk. De parkeergarage is bereikbaar via de hoofdingang met een bankpasje of een parkeerticket. Hou het bankpasje of de parkeerticket voor de scanner (niet te kort) en de deuren gaan open.

Geen monotoon grijze parkeergarage onder de Ossenmarkt, dankzij het lichtkunstwerk van Peter Struycken dat je hier vindt. Voor dit werk zijn twintig lichtbakken geconstrueerd die op de bodem van de garage staan opgesteld. Deze lichten in voortdurend veranderende kleuren de 14,5 meter hoge betonnen constructie aan die de kern van de garage vormt. Het principe van de kleurveranderingen is gebaseerd op lichtkleurmenging van rood, groen en blauw licht. Door de lampen sterker of minder sterk te laten schijnen ontstaan bij menging de kleurveranderingen.

In het trappenhuis van de Universiteitsbibliotheek vind je SHA_RE: een enorm lichtobject van kunstenaar en ontwerper Peter Musschenga. De installatie maakt wetenschappelijk onderzoek in Groningen zichtbaar in de publieke ruimte. Dit gebeurt door een stroom van foto's, video's en teksten in een grid dat voortdurend van vorm verandert en van gedaante wisselt. Dit dynamische grid stroomt over een waterval van LED-panelen die op iedere verdieping van het trappenhuis zijn gemonteerd en doorlopen tot op het plafond boven de entree. Duizenden foto's, video's en zelfs teksten uit dissertaties worden getoond van historisch en huidig wetenschappelijk onderzoek aan de universiteit. 

Goed om te weten: dit lichtwerk is niet continu in werking

In de Oude Kijk in ’t Jatstraat, tussen nummer 7 en 9, loopt een gang richting het Universiteitsmuseum, waarbij de ondergrond wordt gevormd door het kunstwerk The Catwalk. Het is uitgevoerd in polyestermateriaal met daarin verlichte transparante vlakken, die passanten wijzen op het bestaan van het museum. Het werk van Architectuurstudio SKETS is onderdeel van het kunstproject Kennisjaren 1994-2014 van de Rijksuniversiteit Groningen. Dit project werd in 1994 gestart ter gelegenheid van het 380-jarig bestaan van de universiteit en eindigde in 2014 bij het 400-jarig bestaan.

Het Tschumipaviljoen is ontworpen door de Frans-Zwitserse architect Bernard Tschumi, gevestigd in Parijs en New York. Het is in 1990 gerealiseerd in het kader van de manifestatie What a Wonderfull World. Het doel van de manifestatie was, om zowel de samenhang als de grenzen tussen kunst, beeldcultuur, architectuur en openbare ruimte te verkennen.

T/m 16 februari 2025 zie je Chromatic Reflections  van lichtkunstenaar Tamar Frank in het Tschumipaviljoen. Voor dit werk heeft ze samen met haar team het glazen paviljoen helemaal bekleed met chromatische folie. Dit materiaal heeft de bijzondere eigenschap dat het van kleur verandert, afhankelijk van de kijkhoek. Zo ontstaat er voor de kijker een schouwspel van bewegende kleuren, van blauw naar groen, van geel naar magenta, en alles daartussenin. Daarnaast worden met behulp van lichtlijnen de contouren van de glazen constructie extra zichtbaar gemaakt. Als het donker is worden er zo eindeloze reflecties binnen het paviljoen zichtbaar. Samen met de reflecterende bewegingen van het drukke Hereplein ontstaat er zo een unieke, dynamische cadans.

Boven de rotonde in de fietsenstalling, in een drukte van komende en gaande reizigers, hangt een sneeuwhuis omgekeerd aan het plafond van het Stadsbalkon. Vos werd gegrepen door het contrast en geschil dat het Stadsbalkon en het hoofdstation met elkaar lijken te hebben. Met Second thought spiegelt Vos het station als het ware van boven naar beneden en verbindt zo ook onder de grond de twee bouwwerken.

Voor dit kunstwerk op de lange muur langs de Verlengde Lodewijkstraat ging Hans van Bentem uit van soberheid. Zijn kunstwerk is geïnspireerd op de ligging aan de spoorlijn. De rode bakstenen muur heeft een patroon van okerkleurige en zwarte stenen dat gebaseerd is op systemen en connecties zoals die bijvoorbeeld ook te zien zijn bij spoorwegemplacementen. Op tien plaatsen op de muur zijn, als een soort bastions, lichtpunten aangebracht die haltes suggereren. Vooral als het donker is heeft het kunstwerk, door het oplichtend blauw, geel, groen en rood een bijzondere uitstraling.

Kunstenaars Tom Postma en Alexander Schabracq beoogden met dit kunstwerk het zakelijke karakter van het gebouw te doorbreken en iets te verraden van wat er zich binnen afspeelt. De lichteffecten en kleuren geven het werk iets feestelijks en vrolijks. Ook de vlag draagt hieraan bij. De rode edelsteen staat volgens de kunstenaars voor de 'sprankelende, gekristalliseerde, extatische ervaring van elke bezoeker aan dit centrum.' ’s Avonds is de toren verlicht door blauw neon. 

De brug over het Winschoterdiep heeft een expliciet zichtbare techniek: grote hydraulische cilinders met elk een pomphuisje fungeren aan weerszijden van het brugdek als blikvanger. In totaal is in het kunstwerk ongeveer 7000 kilo glas versneden en verzaagd tot grote en kleine driehoeken.

De neon-verlichte organen bovenop de bus-stop verwijzen naar het centrum en de periferie van de stad. Bij binnenkomst in de stad per bus kom je langs het rode hart in de Oosterstraat, symbool voor het centrum en de dynamische activiteit eromheen. Wanneer je de stad verlaat, reis je via de Gelkingestraat voorbij de groene longen – verwijzend naar de buitenwijken – naar de rust en de ruimte.