Kunstroute Folkingestraat.

In een muur met een dichtgemetseld raam op het hoekpand van de Folkingestraat plaatste Gert Sennema een deur met daarvoor een hardstenen opstapje. Op zich niets bijzonders. De deur mist echter een deurklink, een mogelijkheid om geopend te worden.

Achter deze gesloten deur en raam ligt de geschiedenis van de Folkingestraat verborgen. Een geschiedenis die nog maar door weinigen naverteld kan worden, omdat de meeste mensen die er eens leefden tijdens de Tweede Wereldoorlog weggevoerd zijn. 

Het lijkt alsof de deur van massief hout is gemaakt, maar bij nadere beschouwing blijkt hij van brons. Sennema bewerkte het met patina waardoor de structuur en de kleur van hout opgeroepen wordt.

Na Portaal vind je aan je rechter hand de Synagoge, gebouwd in 1905, op de plek waar eerder ook al een – veel kleinere en minder indrukwekkende – synagoge stond. Het gebouw is een ontwerp van architect Tjeerd Kuipers (1857-1942), die in Groningen ook de Zuiderkerk aan de Stationsstraat heeft ontworpen. Na de Tweede Wereldoorlog zag de Joodse Gemeente zich genoodzaakt het gebouw te verkopen, waarna er onder meer een wasserij in kwam. Vanaf 1973 kwam het leeg te staan, en dreigde sloop. Begin jaren ’80 werd het vervallen gebouw gelukkig gered en gerestaureerd. Sindsdien is de Synagoge weer volop in gebruik, als sjoel, maar ook als plek waar bijvoorbeeld exposities en concerten worden georganiseerd.

Het werk van Joseph Semah neemt een vrij onopvallende plaats in het straatbeeld in. Semah realiseerde namelijk in het midden van het plaveisel van de Folkingestraat een maancyclus: elf bronzen maanvormen, van volle maan tot nieuwe maan. Wanneer alle vormen samengevoegd zouden worden, ontstaat er een oog. De volle maan fungeert daarbij als pupil.

Het woord maan betekent in het Hebreeuws oog en is bovendien verbonden aan het getal elf omdat in het Hebreeuws getallen aan woorden zijn gekoppeld. Voor Semah vormt de maancyclus een metafoor voor de levenscyclus en de cycli waaruit geschiedenis en toekomst zijn opgebouwd.

Na verloop van tijd zal het patina van de bronzen manen door de voetgangers en fietsers geleidelijk gaan slijten. Hierdoor wordt de glans van het materiaal langzaam onthuld.

In het pand op nummer 23 huisde voor de Tweede Wereldoorlog een paardenslager. Door dit gegeven heeft Marijke Gémessy zich laten inspireren. Deze slager was een van de vele joodse winkeliers die hebben bijgedragen aan de bloei van de Folkingestraat. Op gezette tijden werden de paarden aangevoerd en de gang naar het slachthuis ingedreven. De herinnering aan dit deel van het verleden wordt nu instandgehouden door het keramisch reliëf Het voorgesneden paradepaard.

Op het reliëf is in zijaanzicht, op ware grootte, een achterkant van een paard te zien. Ingeklemd tussen twee muren zien we het nog net de slagerij inlopen, vlak voordat het geslacht zal worden. De ontleding – biefstukje en haas – is al zichtbaar gemaakt. Zelfs een keurmerk ontbreekt niet. Achter het paard zijn authentieke slagerijtegels te zien, alleen in de kleur heeft de kunstenares een wijziging aangebracht. Door het spiegelende effect lijkt de ruimte groter. Door het paard op een sokkel te plaatsen wordt het werk behalve een hommage aan de toenmalige winkelier ook een eerbetoon aan het geslachte paard.

Voor drie verschillende portieken heeft Van Altena geëmailleerde borden gemaakt. De foto’s die hij hierin verwerkt heeft, vond hij in het gemeentearchief. Ze zijn aan het begin van deze eeuw gemaakt op dezelfde plaats waar ze nu in de bewerking van de kunstenaar hangen.

Ze fungeren als een spiegel van het verleden. Als toeschouwer word je getuige van wat zich eens hier afspeelde, zoals een straatfeest of de uitvoering van een toneelvereniging. Het wekt een feestgevoel op dat extra wordt versterkt door de ‘confetti’ die over de foto’s is uitgestrooid.

Ook Hier is een bijzonder kunstwerk. Uit de gevel liet De Kan het woord ‘(Weggehaald)’ frezen. Hij wil hiermee het gemis en de leegte benadrukken in de joodse en Groninger gemeenschap na de Tweede Wereldoorlog. Door het woord tussen haakjes te zetten, wordt het niet aanwezig zijn nog eens extra geaccentueerd. De Kan wilde laten zien “dat verdwenen is, zonder terug te plaatsen wat verdwenen is”.

Ook de onopvallende plek van het kunstwerk heeft een speciale reden. Volgens de kunstenaar is het een onderwerp dat al niet meer bij iedereen leeft, het is verdwenen naar de marge van de aandacht. Vandaar dat hij zijn kunstwerk geplaatst heeft in de zijlijn, buiten het directe blikveld.

Het laatste kunstwerk op deze route is ook het enige kunstwerk in de Folkingestraat dat geen onderdeel uitmaakt van Verbeeld Verleden.

De plaquette van Henri de Wolf siert de zijgevel van café De Beurs. In dit pand werd in 1885 de Groninger afdeling van de Sociaal Demokratische Bond opgericht. Honderd jaar later werd ter ere van het eeuwfeest deze gevelsteen onthuld. 
 
De Wolf, zelf socialistisch georiënteerd, ontwierp de plaquette en liet hem in marmer en zwart graniet uitvoeren. De kunstenaar koos voor een sterk vereenvoudigd weergegeven troffel, teruggebracht tot een simpele, geometrische vorm; een paar opgestapelde bakstenen die in reliëf op het graniet zijn aangebracht en een citaat van Karl Marx.