Trapdecoratie

Over dit kunstwerk.

Hij is niet te missen, wanneer je over het Donghornsterpad aan komt fietsen: de indrukwekkende borstwering en trapdecoratie van de Groninger Ploegkunstenaar Jan van der Zee. De trap biedt toegang tot appartementencomplex Crossroads sinds 2023.

Verschillende abstract-geometrische vormen wisselen elkaar af in de randen. Door deze vormherhaling ontstaat een ritmisch geheel. De openingen in de trapdecoratie geven het massieve reliëf wat ‘lucht.’

Van Jan van der Zee zijn meer monumentale kunstwerken in Provincie en de stad bekend, zoals de tegelmozaïek (1960) aan de Verzetsstrijderslaan (schoolgebouw) en Baksteenreliëf BAM (1968) aan de Bamshorn, Haren (zijgevel sporthal De Bam).

Over de totstandkoming.

Jan van der Zee maakte het ontwerp van de trap op verzoek van het architectenbureau Klein in Groningen, dat ook de hele Naberpassage ontwierp, gelegen aan de oostwand van de Grote Markt. Ook maakte de kunstenaar zelf een deel van de benodigde mallen en begeleidde de constructie van de trap die ter plekke werd gestort.

De werkwijze van Jan van der Zee is op zijn minst bijzonder te noemen. De trap is gemaakt van gietbeton. De mallen – met het negatief van de buitenvorm -  bouwde hij zelf. Eerst tekende hij het ontwerp op ware grootte. Daarna maakte hij voor de repeterende losse delen alle mallen van piepschuim, welke hij verstevigde met een bekisting van hout. Hierin kwam het gietbeton en nadat deze was gehard werden de bekisting en het piepschuim rondom de trap verwijderd.

Voorafgaand aan zijn huidige staat van dienst als monumentale entree, heeft deze trap een turbulent verleden gehad. In 1975 werd hij geplaatst in de Naberpassage, en al in 1983 dreigde de sloop. Commercieel ging het de passage namelijk niet voor de wind: mensen schroomden om de nauwe, donkere gang in te lopen. Volgens winkeliers zou de indrukwekkende trap potentiële kopers afschrikken. Het voorstel was dus om de trap dan maar te slopen. De kunstenaar tekende, evenals de Beroepsvereniging van Beeldende Kunstenaars, protest aan. En met succes. De trap bleef uiteindelijk tot 2013 staan, toen hij verwijderd werd vanwege de vernieuwing van de oostwand van de Grote Markt.

Sindsdien lag het werk in een opslag, totdat Geveke-directeur Harry Leggedoor een bericht las in het Dagblad van het Noorden. Hij stelde de gemeente Groningen voor om de trap te plaatsen bij zijn bouwproject op het voormalig ACM-terrein langs het Reitdiep. De integratie van de borstwering en de trap in de nieuwbouw is mede mogelijk gemaakt door Geveke, Van Ringen Architecten en de gemeente Groningen.

Facts & Figures.

• Door
  Jan van der Zee

• Wijk
  Paddepoel (incl. Tuinwijk)

• Jaar van realisatie
  1975

• Kunstsoort
  Kunst in/aan bouwwerk

• Materiaal
  Beton

• Afmetingen
  h 4,00 x b 18,00 x d 0,55 m