Mercurius, Neptunus en Ceres

Over dit kunstwerk.

De Korenbeurs, de naam zegt het al, was de plek waar graan verhandeld werd. Het huidige beursgebouw stamt uit 1867. In en op de neoclassicistische gevel zijn drie beelden van klassieke goden geplaatst.
 
Op de nok van de Korenbeurs staat Mercurius, god van de handel. Mercurius betekent kwikzilver. Op zijn hoofd draagt hij een gevleugelde helm en in zijn hand houdt hij de herautstaf, omwonden met slangen en voorzien van vleugels. Aan zijn voeten ligt een wereldbol.
 
Links van de ingang staat Neptunus, god van het water. Rechts Ceres, godin van de landbouw. Neptunus is te herkennen aan zijn drietand. Met zijn linkerhand houdt hij de riem vast van het zeepaard dat aan zijn voeten ligt, zo maakt hij zijn heerschappij over het water en wat erin leeft kenbaar. Ceres heeft ook een aantal attributen bij zich waaraan ze te herkennen is. Ze houdt een bundel graanhalmen en een sikkel vast en bij haar voeten ligt een mand voor het graan en een eg om het land te bewerken. Samen symboliseren deze drie figuren de betekenis van de handel, zeevaart en landbouw voor de stad Groningen.
 
De meer dan twee meter hoge beelden zijn gegoten in zink. Een techniek die aan het eind van de negentiende eeuw in gebruik raakte, omdat het goedkoper was dan brons en sterker dan gietijzer. De beelden zijn ontworpen door Philip Enthoven, lid van de firma L.J. Enthoven & Co. uit Den Haag, die verantwoordelijk was voor het gieten. Op het zeepaard van Neptunus bracht hij zijn naam aan.

Restauratie

Dat de beelden er nog zijn is bijzonder, zeker gezien het feit er in de Tweede Wereldoorlog veel beelden werden omgesmolten voor de oorlogsindustrie. Wel bleken de drie goden na 155 jaar bij en op de Korenbeurs te staan in zeer slechte technische staat. Verschillende onderdelen misten en de gesoldeerde verbindingen van de gegoten zinken onderdelen waren op veel plaatsen losgegaan.

Voor de restauratie van de beelden werd Zink- en koperbedrijf Idefix gevraagd. De demontage van de beelden in 2022 was vrij ingrijpend omdat zij bij de plaatsing waren vastgezet door de onderkant van het holle beeld vol te storten met cement. Heel bijzonder was het dat bij het losmaken van Ceres in het cement graankorrels werden gevonden en bij Neptunus schelpen! Bij de plaatsing van de beelden was er dus geprobeerd de goden gunstig te stemmen. Bij Mercurius werd niets gevonden omdat dit beeld al in 1987 een nieuwe voet had gekregen. Of er toen bijvoorbeeld munten zijn gevonden in de voet is niet bekend.  

Voor de restauratie werden de gegoten zinken onderdelen opnieuw vastgesoldeerd. Alle missende onderdelen werden opnieuw gemaakt. De foto’s van de drie werken die waren genomen vlak nadat zij waren gemaakt waren hierbij heel handig. Ceres heeft nu weer haar sikkel en bundel graanhalmen vast, Neptunus heeft weer twee voeten, en zijn zeepaard is voorzien van een staart. Mercurius heeft weer gevleugelde schoenen. Ook zijn de beelden voorzien van een nieuwe verflaag. In 2023 zijn de drie teruggeplaatst op en voor de Korenbeurs, klaar voor de komende eeuw.

Facts & Figures.

• Door
  Philip Enthoven

• Wijk
  Centrum

• Jaar van realisatie
  1865

• Kunstsoort
  Kunst in/aan bouwwerk

• Materiaal
  Zink

• Afmetingen
  h 2,25 m