De Papiermolen

Over deze architectuur.

De Papiermolen was een van de eerste moderne openluchtzwembaden van Nederland en is het enige openluchtbad dat een beschermd rijksmonument is. De naam van het zwembad is een verwijzing naar de 18e­-eeuwse papiermolen die ooit op deze plek stond en het daaromheen ontstane buurtschap.

Hoewel het van de buitenkant niet te zien is, heeft dit zwembad, dat dateert uit 1955, een bijzonder ontwerp. Architect Jac. Koolhaas (1913­-2010) heeft zich laten inspireren door de omgeving – het historisch verdedigings­ werk Helperlinie komt in het ontwerp van de baden terug – maar ook door zwembaden in Zwitserland en het Olympisch Zwemstadion in Helsinki. Hij vouwde de vijf bassins als het ware om een eiland die via betonnen boog­ bruggen en doorgangen te bereiken is. Op het ‘eiland’ bevindt zich de badmeesterspost. Naast een hoofdgebouw met kleedruimten kreeg het een speel­ en zonneweide en een tribune met 900 zitplekken. De originele muurschildering door architect Jaap Wilhelm (1911-­1971) van de zestig meter lange tribune is in 2019 tijdens een grote renovatie van het bad in ere hersteld.

Koolhaas hield bij het ontwerp al rekening met de aanleg van de zuidelijke ringweg. Het hoofdgebouw fungeerde namelijk ook als afscheiding tussen het recreërende publiek en het verkeer. Vanuit het zwembad zijn de kenmerkende hellingbanen aan het hoofd­ gebouw (bekend als ‘slakkenhuis’) te zien, die de kleedruimtes via een waadgoot verbonden aan de bassins. In de jaren ‘90 werden deze verplaatst naar een nieuwe kleedaccommoda­ tie midden op het ‘eiland’. Het hoofdgebouw biedt nu ruimte aan kantoren en ateliers.

Facts & Figures.

• Wijk
  Helpman

• Kunstsoort
  Monument