Beleg Groningen 1672

Over dit kunstwerk.

In de ontvangsthal van het Stadhuis hangen twee schilderijen die verwijzen naar de geschiedenis van de stad. Aan de ene kant van de hal hangt de Paardenkeuring op de Grote Markt geschilderd door Otto Eerelman (1839 - 1926), aan de andere kant een voorstelling van het Beleg van Groningen in 1672.

Het Beleg Groningen 1672 is in 1686 in opdracht van het stadsbestuur geschilderd door Folkert Bock (1632 - 1696). Kennelijk had het bestuur behoefte om de reeds wegebbende herinnering aan het zo roemruchte doorstaan van het beleg voor het nageslacht vast te leggen op een groot doek. In 1685 werd Herman Collenius verzocht een dergelijk stuk te schilderen. Aangenomen wordt, dat de schilder de vererende opdracht heeft afgewimpeld omdat dergelijk werk hem niet zou liggen. Daarop werd de opdracht gegeven aan de schilder Folkert Bock, zulks voor de prijs van 200 carolusguldens.

Het schilderij beeldt de belegering van de stad door de bisschop van Münster uit, in het rampjaar 1672. Vanwege de vele kanonskogels die deze Bernhard von Galen op de stad liet afvuren, werd hij door de Groningers ‘Bommen Berend’ genoemd. Groningen hield stand en de bisschop moest zijn beleg beëindigen. Op 28 augustus waren Bernard en zijn troepen niet meer te zien, en op deze datum vieren we in Groningen nog altijd het Groningens Ontzet.

Bock schilderde op de achtergrond de stad, waarin centraal de altijd imponerende Martinitoren staat. Meer naar voren, over een uitgestrekt terrein verdeeld, de vestingwerken uitgebeeld, als ook de legeronderdelen van de vijand en rokende bivakken. Op de voorgrond een bevelhebber te paard in gesprek met een burger (mogelijke spion) en linksonder enige vrouwen, bezig met de verzorging van gewonden. Hindrick Martens leverde de ebbenhouten lijst voor 24 guldens, maar deze lijst is niet meer aanwezig. De huidige omlijsting is gemaakt door beeldsnijder Jan de Rijk. Naast dit houten beeldsnijwerk versierde hij ook de kast van de staande klok en maakte hij de banken die al in het voormalige raadhuis stonden.

Folkert Bock staat bekend als schilder van ruitergevechten en Italiaanse landschappen.

Het schilderij heeft een opschrift in het Latijn, de vertaling is als volgt:

Groningen, gewapenderhand belegerd door Maximiliaan Hendrik, keurvorst van Keulen en Bernard van Galen, bisschop van Munster met zegevierende troepen en groot geweld op 9 juli 1672. Verdedigd met bewonderenswaardige moed, benijdenswaard voor alle bondgenoten en voorbeeldig voor ’t nageslacht, maar met Gods hulp. Bevrijd op 17 augustus van hetzelfde jaar nadat de vijanden waren verslagen en op de vlucht gedreven. Ter roemrijke nagedachtenis heeft de raad van Groningen dit schilderij doen vervaardigen.

Het origineel:

Groninga a Maximil(iano) Henr(ico) Electore Colon(iensi) et Bernardo a Galen Episcopo Monas(teriensi) victricib(us) copiis magnis viribus et infestis armis IX Julii MDCLXXII obsessa. Virtute admiranda cunctis aemulanda Deo tamen duce federates imitanda posteris defensa. Hostibus caesis et fugatis XVII x) Aug(usti) eiusd(em) anni aestate liberata. In augus(tam) memoriam hanc posteritati tabulam senatus Groninganus.

N.B. de tussen haakjes geplaatst woordgedeelten komen op het doek niet voor, maar zijn door de vertaler ingelast.

x) Hier staat inderdaad 17 augustus; het lijkt er op dat de tekst his is bijgewerkt, mogelijk bij een restauratie, en daarbij niet de juiste datum is weergeven.

Facts & Figures.

• Kunstenaar(s)
  Folkert Bock

• Jaar van realisatie
  1686

• Afmetingen (in cm)
  230x200

• Collectie
  Stadhuiscollectie

• Kunstsoort
  Schilderkunst

• Techniek
  Olieverf op doek

• Etage
  1