Niet veel mensen zouden hun moeder omschrijven als ‘een beetje een gek vrouwtje’. Iris de Groot, 30 jaar, animator en illustrator uit Groningen, doet dit wel. Zij groeide op met een verstandelijk beperkte moeder en werkt op dit moment aan een stripboek waarin ze haar jeugdherinneringen vat.
In december 2014 won Iris het Hendrik de Vriesstipendium. Een prijs van 6.000 euro die jaarlijks door de gemeente Groningen wordt uitgereikt aan of beeldende of literaire kunstenaars. Het project dat ze hiervoor indiende, een stripboek over haar jeugd, kan ze hierdoor tot uitvoering brengen. Met het boek wil ze een stem geven aan kinderen die zijn opgegroeid met verstandelijk beperkte ouders. ,,Naar het verhaal van deze kinderen wordt veel te weinig geluisterd. Ik wil sympathie creëren voor hun onderbelichte en ongewone situatie.”
Open boek
Iris is zelf als een open boek; ze schaamt zich niet voor haar verhaal en gebruikt haar eigen ervaringen als rode draad in de strip. Via flashbacks geeft ze de lezer een kijkje in haar jeugd. ,,Toen ik jong was, vond ik mijn leven wel normaal. Pas als je ouder wordt, krijg je door dat bepaalde dingetjes anders waren,” vertelt ze. ,,Zo rond mijn tiende kwam ik erachter dat mijn moeder niet goed voor zichzelf en voor mij kon zorgen. Dat zag je bijvoorbeeld doordat het huis altijd vies en rommelig was.” Er waren scheve verhoudingen in de relatie tussen moeder en dochter. Deze komen door anekdotes in het boek naar voren. Een raak voorbeeld in het boek is een situatie waarin Iris’ moeder een verhaal voorleest. Ze struikelt over de woorden en hakkelt, waar de jonge Iris zich aan ergert. Ze neemt het boek uit handen en besluit het zelf maar aan haar moeder voor te lezen, een situatie die haar nog ongelukkiger maakt.
Boemeltreintje
De jonge kunstenaar is nog druk bezig met het project. Op dit moment is ze halverwege met het lijnwerk. ,,Zelf ben ik ook heel benieuwd hoe het uiteindelijk gaat worden’’ lacht ze. ,,Ik kan mezelf vergelijken met een boemeltreintje. Het komt langzaam op gang, maar de vaart zit er wel in.’’ Met fineliner maakt Iris tekeningen op papier. Voor het tekenen met de hand heeft ze bewust gekozen. Vanwege het persoonlijke onderwerp geeft dit het meest passende resultaat. De volgende stappen worden het inkleuren van de tekeningen en het toevoegen van teksten, dat wel met de computer gebeurt.
Reactie van moeder
Wat vindt haar moeder eigenlijk van het project? ,,In eerste instantie leek ze het prima te vinden”, zegt ze. ,,Maar toen er een interview met mij in de krant verscheen, bleek ze toch boos en beledigd te zijn. Haar emoties zijn als die van een kind. Nadat verschillende mensen met haar gepraat hebben, lijkt ze het wel beter te snappen.” Voor Iris is dit onbegrip van haar moeder misschien wel het moeilijkste aan het project. ,,Mijn moeder weet wel dat we het sámen moeilijk hebben gehad vroeger, maar ze snapt niet zo goed hoe voor mij mijn jeugd is geweest.”
Opstartproblemen
Ze legt uit dat het vroeger best moeilijk voor haar was. In haar puberteit was ze depressief en bleef ze thuis van school terwijl haar moeder dit helemaal niet door had. Hulp was niet aanwezig thuis, iets dat achteraf volgens haar absoluut nodig was geweest. ,,We hebben ongeveer een maand thuiszorg gehad, verder niets.” Tijdens haar studententijd merkte Iris dat ze door haar jeugd ‘opstartproblemen’ had. Het duurde een aantal jaren voordat ze zichzelf had gevonden en uiteindelijk goed terecht kwam.
Het juiste doel
De kunstenaar wil vooral niet enkel haar persoonlijke verhaal centraal zetten met de strip, ze wil in het algemeen begrip opwekken voor kinderen die in een vergelijkbare situatie zitten. ,,Er is misschien interesse vanuit de jeugdzorg voor mijn project.” verklapt ze. ,,Dat is erg mooi, want dan kan het gebruikt worden voor het juiste doel.”
Het boek wordt 12 december gepresenteerd tijdens Wildvang, een talent event in het Centrum Beeldende Kunst (CBK).
Tekst: Christine Huisman
Beeld: Iris de Groot