Interview Tosja van Lieshout: “Mijn werk gaat over het onvermijdelijk veranderlijke”

“Mijn afstudeerwerk voor Frank Mohr Institute bestaat uit landschappen van groot formaat die ik vlak voor de zomer heb gemaakt. Deze werken waren heel licht van kleur en op een ongeprepareerd doek, waardoor de kleuren een stuk feller ogen. Voor Kunstpunt wilde ik wat anders doen. Het werk dat nu in Kunstpunt hangt, is een serie geïnspireerd door een residentie die ik afgelopen september heb gedaan. Ik was twee weken in Limognes, dat is in de dunst bevolkte regio van Frankrijk. Hier zat ik echt middenin de natuur. Het was aan het einde van de zomer, dus de natuur was al van kleur aan het veranderen naar het nieuwe seizoen. Melancholie is een groot onderwerp in mijn werk, oftewel het gevoel dat er iets verloren gaat of iets wat nooit heeft bestaan. Ik probeer me dan te herinneren wat fijn was in een bepaald moment en dit vast te leggen in mijn schilderijen. De serie heb ik daarom niet in Limognes geschilderd, maar is juist gebaseerd op mijn losse herinneringen en het beeldarchief van daar. Voor Kunstpunt heb ik mijn persoonlijke herinneringen aan mijn verblijf in Limognes en de veranderende natuur vastgelegd in de schilderijen.

Door de zichtbare veranderingen in de natuur, wilde ik graag met donkere kleuren en rijkere tinten schilderen om hierop te reflecteren. Vanuit praktisch oogpunt moest ik ook kleiner en gedetailleerder gaan werken. De serie leest als een visueel dagboek, waarbij elk schilderij een los verhaal vertelt en er door de serie heen gebladerd kan worden zoals de pagina’s van een boek. Mijn werk gaat over het onvermijdelijk veranderlijke en dat zie je terug in de natuur. Dit zie ik ook weer terug in mijn persoonlijke leven. De landschappen weerspiegelen de veranderingen om mij heen. Als je afstudeert, dan wordt je toch een beetje in het diepe gegooid. Dit is een keerpunt in mijn leven. Daarom ben ik dankbaar dat ik deze kant van mezelf kan laten zien bij Kunstpunt. Het is fijn om gezien te worden op zo’n belangrijk moment als in de periode direct na het afstuderen.

Door een eerdere residentie ben ik me bewust geworden van de invloed die een veranderende omgeving heeft op mijn schilderen. In 2020 won ik de AKV St. Joost|Van Gogh AiR-prijs, wat me een residentie heeft opgeleverd waarbij ik heb gewoond en gewerkt op Landgoed de Moeren. Dit was in een schuur in het landschap waar Vincent Van Gogh is opgegroeid. De bedoeling is om in twee maanden werk te maken in de geest van Van Gogh. Hier was er geen afleiding van buitenaf, daardoor kon ik me helemaal op het schilderen storten. Bij deze residentie heb ik geleerd om in diepe concentratie te werken en een onderwerp helemaal uit te kunnen pluizen. In de jaren na de residentie ben ik me bewuster geworden van mijn omgeving en de invloed die mijn omgeving heeft op mijn kleurenpalet. Innerlijk is er ook veel gebeurd, maar vooral de diepe focus en het kleurgebruik geïnspireerd door de natuur zijn mij het meest bijgebleven.

Als ik begin met schilderen, ben ik elke keer weer geïntrigeerd door verf. Ik werk met verschillende technieken en formaten en ik heb een dynamische en wispelturige manier van schilderen. Voor het doek maak ik sinds kort weer vaker gebruik van geprepareerd linnen. Ook heb ik in de afgelopen jaren ongeprepareerd katoen ontdekt. Als het katoen helemaal ruw is, dan zuigt het de verf weer op. Dat het doek op deze manier terug lijkt te vechten vind ik interessant, want ik schilder in een hoog tempo. Het schilderen op katoen forceert mijn geduld en concentratie. Ik schilder met olieverf, gouache en inkt. Mijn werk in de duotentoonstelling bij Kunstpunt bestaat uit een combinatie van al deze verschillende technieken en materialen.

In de duo-tentoonstelling Chasing Ballad of the Changing Baton komen de werken van Muzammil Hussain en mij pas echt samen in de ruimte. Desondanks is onze thematiek wel heel anders. Ik zie Muzammil’s werk als meer hedendaags, terwijl ik een klassiekere benadering van schilderkunst heb. Mijn onderwerpen zijn voornamelijk landschappen en stillevens, maar dan verweven met persoonlijke verhalen. Vervolgens probeer ik dit in een nieuwe meer hedendaagse vorm te gieten door middel van mijn materiaalgebruik. Het kleurgebruik vormt de visuele verbinding tussen de werken van Muzammil en mij, want we winden allebei geen doekjes om ons kleurgebruik. Bij Muzammil en mij staat onze grote passie voor kleur op de voorgrond in de schilderijen.

Binnenkort verhuis ik naar Antwerpen. Daar hoop ik een nieuw avontuur en een goede kunstscene te vinden. Toen ik opgroeide, heb ik altijd dichtbij de grens met België gewoond in Breda en ik kwam van jongs af aan al in Antwerpen. Daar heb ik straks eindelijk weer een atelier in mijn huis. Het voelt als de juiste keuze.”

De duotentoonstelling Chasing Ballad of the Changing Baton van Tosja van Lieshout en Muzammil Hussain is t/m 21 december 2024 te zien in de Kunstuitleen van Kunstpunt.

Tekst: Kim Vermeulen
Foto's: Siese Veenstra