Je zou Team 4 inmiddels kunnen bestempelen als de ‘huisarchitect’ van het museum. Eerst waren ze projectarchitect van Alessandro Mendini – hoofdontwerper van het Groninger Museum – in 1994, daarna deden ze in 2010 de revitalisatie van het gebouw. De eerste tentoonstelling die ze ontwierpen was meteen een blockbuster: David Bowie is. “Dat was een succes voor het museum maar ook voor ons. Daar is Rodin – Genius at Work uit voortgekomen en nu dus The Return of Lester’s Loops”, vertelt Thoe Schwartzenberg en Hohenlansberg. “We hebben zo’n ontzettend goede band met het museum en het team draait zo goed, dat ik hoop dat als er nog zo’n gave tentoonstelling komt, we er weer bij betrokken worden. Het is een leuke en spannende wereld. En ik ben toch ook wel een beetje verliefd geworden op dit gebouw.”
Staal, beton en piepschuim
Het Coop Himmelb(l)au-paviljoen is een grote ruimte in rood, zwart en grijs. De muren en de vloeren zijn scheef, dikke H-profielen ondersteunen het plafond en massieve trappen leiden naar bruggen die op een paar meter hoogte van de ene naar de andere kant lopen. Alles heeft geometrische vormen en is van staal of beton.
In deze schots en scheve ruimte staan enorme witte cilinders van piepschuim bij elkaar. Sommige lijken met elkaar versmolten tot een groep, een enkele staat los. Ze verschillen per stuk van diameter en op sommige plekken zit er van onder tot boven een opening zodat je door de bouwsels heen kunt lopen. In de cilinders bevind je je in een witte, diffuse wereld. Het geluid van de films die er aan de binnenkant op geprojecteerd worden, wordt opgeslokt door het schuim. De vormen worden doorkliefd door de bruggen en balken van het paviljoen. Vol tevredenheid kijkt Thoe Schwartzenberg en Hohenlansberg naar de buitenkant van de eerste groep cilinders. “Als je kijkt hoe perfect alles uitgesneden is... Je begeeft je eigenlijk gewoon in een digitale wereld.” En dat is ook zo.
DIGITALE 3D-MAQUETTE
Team 4 heeft namelijk een unieke truc voor het passen en meten: een speciale scantechniek op basis van lasers. En dat is handig, want de tekeningen die het museum heeft zijn in de jaren 80 met de hand gemaakt en daardoor minder accuraat.
“We hebben de ruimte voor de tentoonstelling van David Bowie is al 3D gescand. Door de lasers op verschillende plekken in de ruimte te plaatsen, ontstaan er miljoenen digitale meetpunten. Een pointcloud heet dat. Die puntjes kunnen we stuk voor stuk een kleur geven zodat er een driedimensionale foto ontstaat. Eigenlijk een soort digitale maquette waarin we vanalles kunnen meten en testen”, legt thoe Schwartzenberg en Hohenlansberg uit. “Op basis daarvan maken we dan weer een digitaal 3D-model waarin we het ontwerp van de opdrachtgever kunnen zetten. Op deze manier kunnen we veel preciezer en ook nog veel sneller werken dan met tekeningen die we vroeger ‘met de hand’ maakten. Het geeft enorm veel zekerheid over het productieproces.”
DE KUNSTENAAR LEIDT
De tentoonstelling is een complexe samenwerking tussen kunstenaar, museum, architecten, licht-, beeld- en geluidsmensen. Het idee voor de vormgeving van de tentoonstelling komt van Lester zelf, maar alles is passend gemaakt door Team 4. De cilinders zijn weer gesneden door een daarin gespecialiseerd bedrijf. Team 4 zorgt er alleen voor dat alles technisch mogelijk is en adviseert Lester daarin. “Eerst had hij bijvoorbeeld in z’n hoofd dat hij de cilinders van verschillende hoogtes wilde maken, maar het bleek uit onze pointcloud dat dat gewoon niet past. En dat is prima. Gabriel is daar gelukkig een praktische kunstenaar in en past zijn plannen dan aan. Zo zetten we in co-creatie de puntjes op de i.”
De architecten moeten in hun precisiewerk ook nog rekening houden met praktische dingen als vluchtroutes, brandveiligheid en routing. “Maar bij kunst blijft de kunstenaar altijd leidend.”
The Return of Lester’s Loops is nog tot en met zondag 29 oktober te bezoeken in het Groninger Museum.