Hier een cookie tekst met verwijzing naar de cookies pagina.
Denk jij dat je te veel spullen hebt? In het Groninger Museum zie je dat dat best wel meevalt. Daar toont de Chinese kunstenaar Song Dong zijn installatie Waste Not, als onderdeel van zijn eerste solotentoonstelling in Nederland: Life is Art, Art is Life.
De installatie bestaat uit tienduizend spullen, verzameld door Song Dongs moeder Zhao Xiang Yuan, die vijftig jaar lang alles hamsterde wat er maar te hamsteren viel: tasjes, teiltjes, tubes tandpasta, textiel – en ook heel veel dingen die niet beginnen met een T.
Song Dong zag het met lede ogen aan en besloot, ten einde raad, een kunstwerk te maken van zijn moeders verzamelwoede. En daar ben ik Song maar wat dankbaar voor: ook bij mij heeft het minimalisme nooit echt voet aan de grond gekregen, maar nu kan ik tenminste zeggen dat ik in een kunstwerk woon. Toen de mogelijkheid zich voordeed deze internationaal succesvolle kunstenaar te ontmoeten, zag ik mijn kans schoon, en toog naar het Groninger Museum om hem te interviewen voor Kunstspot. „Mijn moeder vond het exposeren van al haar spullen geen goed idee. ‚Als je vrienden al die spullen zien, denken ze dat ik rommelig ben’.”
En toch oogt het niet rommelig merk ik, wanneer ik door het Coop-Himmelb(l)aupaviljoen loop, en in het bijzonder, wanneer ik op de loopbrug sta. Anders dan op eerdere plekken waar Waste Not werd getoond (waaronder het MoMA in New York, het Barbican Centre in Londen en de Biënnale van Sydney) kunnen bezoekers, dankzij deze loopbrug, voor het eerst de installatie ook van bovenaf zien. Nog beter dan vanaf de grond wordt vanuit de hoogte duidelijk hoe strak alle spullen zijn gerangschikt, en, nog belangrijker, hoe enorm de omvang is van deze spullencollectie. Één vraag overheerst: Waar komt dit dwangmatig hamsteren vandaan?
Dit heeft alles te maken met het wù jìn qí yòng-principe, een principe dat het Chinese woordenboek omschrijft als ‘iets wat op enigerlei wijze bruikbaar is, dient zoveel mogelijk bewaard te worden’ (wat het Engels dan weer, heel opgeruimd, vertaalt als waste not). Ten tijde van Mao Zedong was dit principe dé manier voor veel Chinese families om te kunnen overleven, een serieus appeltje voor de dorst. Maar Songs moeder maakte er een appelboomgaard van waar geen dorst tegenop kon. Meer en meer spullen vulden haar huisje (waarvan een deel is te zien op de tentoonstelling), wat nog eens verergerde toen haar man (Songs vader) overleed in 2002. Song: „Ze wilde de leegte opvullen die mijn vader achterliet.”
Het tonen van al die spullen in een galerie in Beijing bleek uiteindelijk dé manier om Zhao’s huis leger te krijgen en toch niets weg te hoeven gooien – een absolute voorwaarde voor Songs moeder. Die ging overigens pas overstag nadat haar zoon zijn beste overredingstactieken had ingezet „Ik zei tegen haar: als ik dit werk mag doen, word ik hartstikke beroemd”. Werkt altijd: Songs moeder stemde in, en Song zelf werd wereldberoemd.
In 2008 overleed Songs moeder. Sindsdien helpen Songs vrouw, zus en dochtertje mee met het plaatsen van alle objecten bij een nieuwe tentoonstelling: „Mijn familie is de kunstenaar, al zullen zij dat zelf niet vinden.” Songs dochtertje is inmiddels ook bevangen door het project: „Laatst vroeg ik haar: ‚Waarom gooi je dat oude speelgoed niet weg?’, waarop ze antwoordde: ‚Omdat ik het later wil gebruiken voor een nieuw kunstwerk’.” Wordt vervolgd!
Tekst: Peter Dicke