Hier een cookie tekst met verwijzing naar de cookies pagina.
Na een grondige opknapbeurt prijkt de Bevrijdingsvlag van Groningen weer fier in de Nieuwstad. Kunstenaarscollectief Forma Aktua, opgericht door kunstenaar Henri de Wolf, schonk de vlag in 1982 aan de stad: een monument tegen fascisme. Met goede vriend, kunstenaar en documentairemaker Buddy Hermans blikt Kunstpunt terug: waar kwam de vlag vandaan?
Henri de Wolf kwam het leven van Buddy Hermans letterlijk binnengestormd. “Ik had een act met de Groningse dichter Kees van der Hoef. Zo stonden we ergens begin jaren tachtig in Mutua Fides, de sociëteit van Vindicat op de Grote Markt. Kees schreeuwde gedichten de zaal in en ik speelde achter hem heel lyrisch op accordeon. Ik herinner me een man in een zwart pak de trap af naar beneden hollen. Hij ging voor ons op zijn knieën zitten en schreeuwde ‘Te gek! Te gek!’. Het bleek Henri de Wolf te zijn.”
Henri de Wolf: wervelwind van duizend en één dingen tegelijk. “Hij was politicus, schilder, kunstenaar, activist, muzikant. Hij wist dat ik naast muzikant filmer was en wilde dat ik alles wat hij deed vast zou leggen. En tegen Henri de Wolf kon je geen nee zeggen”, vertelt Hermans. Een grote grijns verschijnt op zijn gezicht. “Henri had zo’n uitstraling. Hij voerde je helemaal mee in zijn plannen. Op de gekste momenten moest ik inzetbaar zijn.” En zo werden de twee vrienden.
Hermans kwam met zijn camera regelmatig over de vloer bij Forma Aktua als de kunstenaarsgroep bij elkaar kwam om nieuwe plannen van De Wolf te bespreken en uit te werken. De Bevrijdingsvlag, bijvoorbeeld, waarvan beelden te zien zijn in de documentaire over De Wolf die Hermans maakte en na zijn dood in 1986 verscheen.
“Hij wilde iets doen tegen het facisme. Henri wilde een betere wereld.”
“Het was een wild plan”, vertelt Hermans in zijn atelier in Het Paleis. “Henri wilde namelijk vijf vlaggen, door de hele stad. Hij was ontzettend politiek betrokken. In El Salvador waren net de IKON-journalisten Koos Koster, Jan Kuiper, Joop Willemsen en Hans ter Laag vermoord. Dat greep hem ontzettend aan.” De Wolf, zelf als klein jongetje met zijn ouders vanuit Indonesië naar Nederland gekomen, zag in zijn jeugd bovendien verschrikkelijke dingen in zijn geboorteland. “Hij wilde iets doen tegen het facisme. Henri wilde een betere wereld.”
De Gemeente Groningen wilde het wilde plan van De Wolf, de Vijf vlaggen voor 5 mei, niet kopen, vertelt Hermans. De Wolf zou De Wolf niet zijn als hij zich daardoor zou laten tegenhouden. “Henri verzon gewoon iets nieuws.” Hij vormde van de vijf ontwerpen één vlag, de Bevrijdingsvlag.
“Er zit een knik in de stok en de vlag zelf is helemaal gerafeld. Met andere woorden: de vlag heeft een strijd meegemaakt”, vertelt Hermans. “Maar hij staat nog.” Het is volgens de documentairemaker een vlag met een ontwerp dat vandaag de dag pijnlijk actueel blijft. “De geschiedenis herhaalt zichzelf op dit moment bijna, met al die oorlogen. Het maakt het belang van die vlag opnieuw duidelijk. De wereld is er sindsdien niet leuker op geworden. Ik vind het niet meer zo aangenaam als vroeger.”
De Bevrijdingsvlag staat sinds 1 december weer op z’n plek in de Nieuwstad, opgeknapt en schoongemaakt. Maar hoe kwam het nou zo dat de gemeente deze vlag destijds wel wilde hebben? “Henri heeft de vlag in 1982 geschonken. Daar kon de gemeente geen nee tegen zeggen.”
Tekst: Karlijn ter Horst
Foto's: Rohan Hoeksma